Kuraklıklar, seller, kontrol edilemeyen yangınlar ve tropikal fırtınalar… 2023 yılında dünyanın hiçbir köşesi feci iklim olaylarından kurtulamadı.
Yeni bir rapor, yılın mali açıdan en maliyetli 20 iklim felaketini ortaya koyuyor ve dünyadaki nüfuslu altı kıtanın tamamı listede yer alıyor.
Listenin ilk sırasında, ağustos ayında en az 100 kişinin ölümüne ve kişi başı 4bin doların üzerinde hasara yol açan şok edici Hawaii orman yangınları yer alıyor.
Ayrıca mayıs ayında Guam’da kişi başına yaklaşık 1.500 dolara mal olan fırtınalar, Yeni Zelanda’daki seller, İspanya’daki kuraklıklar ve Şili’deki kontrol edilemeyen yangınlar da öne çıkıyor.
“İklim çöküşü yılı”
Uzmanlar 2023’ü ‘iklim çöküşü yılı’ olarak tanımlıyor ve aşırı olayları ‘ fosil yakıtların hızla ortadan kaldırılamamasına bağlıyor.
Raporda, korkunç olayların birçoğunun, ‘ağır maliyete’ sahip olmasına rağmen ‘uluslararası ilginin az olduğu’ ifade edildi.
Yardım kuruluşunun CEO’su Patrick Watt, “2023 kayıtlara geçen en sıcak yıl olurken, iklim değişikliğinin etkileri her zamankinden daha belirgin.” dedi.
insanları, giderek artan aşırı hava olaylarını, büyük ölçüde fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarının neden olduğu gezegenin ısınmasıyla ilişkilendiriyor.
Örneğin, daha sıcak hava daha fazla nem tutabilir; bu da daha yoğun yağış ve su baskını anlamına gelir.
Fırtınalar da daha şiddetli hale geliyor, çünkü deniz yüzeyinin ısınmasıyla rüzgar hızları artıyor.
Sıcak koşullar, kuru ve kolayca yanabilen bitki örtüsünden oluşan bir ‘çıra’ ortamı yaratarak orman yangını riskini ve şiddetini artırıyor.
Kişi başına hasar tespit edildi
Rapor için Christian Aid, her felaketin neden olduğu toplam hasarı, etkilenen bölgenin toplam nüfusuna bölerek kişi başına düşen ekonomik yükün bir tahminini sağladı.
Bu yöntem, felaketin etkisine ilişkin daha kişiselleştirilmiş bir bakış açısı sunarak, yalnızca toplam ekonomik zarardan ziyade ortalama vatandaş üzerindeki mali baskıyı vurguluyor.
Yardım kuruluşu, doğal afetlerin kişi başına en yüksek maliyetinin ağustos ayında Hawaii’yi etkileyen orman yangınları olduğunu buldu. Bu orman yangınlarının maliyeti kişi başına ortalama 4 bin 161 dolardır oldu.
Christian Aid, listede ‘iklim değişikliği nedeniyle artması muhtemel’ fırtınaların yüksek oranda görüldüğüne dikkat çekti.
Ayrıca, mart ayındaki Vanuatu fırtınası (kişi başı maliyet 947 dolar) ve şubat ayındaki Yeni Zelanda fırtınası (kişi başı 468 dolar) ilk beşte yer aldı.
Öte yandan, listenin 18. sırasında, Freddy Kasırgası olarak bilinen, şubat ve mart ayları arasında Hint Okyanusu’nun güneyinde hareket ederken hasara neden olan bir kasırga yer alıyor.
Mozambik ve Madagaskar gibi pek çok ülkeyi etkilemesine rağmen en çok etkilenen, aralıksız yağmurların yıkıcı su baskınlarına neden olduğu Malavi oldu.
Zengin ülkeler kendilerini koruyor
Christian Aid’e göre, ABD gibi daha zengin ülkelerdeki insanlar, daha iyi evlere yatırım yapma veya sigorta yaptırma imkanına sahip oldukları için gelecekteki olası aşırı hava olaylarına daha iyi hazırlanabiliyorlar. Ancak Malavi gibi daha yoksul ülkelerde, dayanıklı binalar daha az yaygın.
Uzmanlara göre, iklim olayları nedeniyle yoksul ülkelerdeki felaketlerde daha fazla insan ölüyor.
Depremler dahil edilmedi
Listeyi oluşturan 20 olayın tamamı neden-sonuç açısından iklim değişikliğiyle bağlantılı.
Bilim insanları, iklim değişikliğinin depremlerin sıklığını etkileyip etkilemediği hakkında bilgi sahibi değil.
Bu nedenle, şubat ayında Türkiye’de yaşanan yıkıcı depremler ile eylül ayında yaşanan Fas depremi bu listeye dahil edilmedi.
İşte 2023’ün en maliyetli 20 iklim felaketi ve kişi başına verdikleri hasar:
1. Hawaii/ABD (Ağustos) – Orman yangını – 4 bin 161 dolar
2. Guam (Mayıs) – Fırtına – 1455 dolar
3. Vanuatu (Mart) – Fırtına – 947 dolar
4. Yeni Zelanda (Şubat) – Fırtına -468 dolar
5. Yeni Zelanda (Ocak) – Sel – 371 dolar
6. İtalya (Mayıs) – Sel – 164 dolar
7. Libya (Eylül) – Sel – 105 dolar
8. Peru (Nisan) – Sel – 66 dolar
9. İspanya (Nisan) – Kuraklık – 50 dolar
10. Myanmar (Mayıs) – Fırtına – 41 dolar
11. Şili (Haziran) – Sel – 39 dolar
12. Haiti (Haziran) – Sel – 36 dolar
13. Meksika (Ekim) – Fırtına – 35 dolar
14. Şili (Şubat) – Orman yangını – 30 dolar
15. ABD (Haziran) – Fırtına – 25 dolar
16. Çin (Ağustos) – Sel – 23 dolar
17. Peru (Mart) – Fırtına – 20 dolar
18. Malavi (Mart) – Fırtına – 17 dolar
19. ABD (Mart) – Fırtına – 16 dolar
20. Peru (Ocak) – Sel – 9 dolar
News
